Vẹo cổ, Ä‘ông y còn gá»i là thất chẩm hay lạc chẩm. Nguyên nhân là do tư thế gối đầu không hợp lý khi ngá»§, hoặc cao quá hoặc thấp quá, hoặc gối đầu quá cứng làm cho khí huyết không Ä‘iá»u hoà, cÆ¡ cổ bị kéo giãn quá lâu, đầu bị vẹo vá» má»™t bên; do lao động quá sức kéo dài, ngưá»i yếu; hoặc do phong hàn xâm nháºp vào kinh lạc làm cho kinh khí bị ngăn trở; ngoài ra, tình trạng thoái hoá cá»™t sống cổ cÅ©ng là những yếu tố góp phần làm bệnh phát sinh hoặc nặng thêm.
Biểu hiện cá»§a bệnh là sáng ngá»§ dáºy thấy cổ bị căng cứng và rất Ä‘au, đầu bị vẹo, khó quay và cúi, tháºm chí Ä‘au lan xuống cả vai, cánh tay khiến cho cổ phải nghiêng vá» má»™t bên, cÆ¡ vùng cổ co cứng, ấn Ä‘au. Nếu nặng có thể Ä‘au nhức cả cánh tay và ngá»±c phía cổ vẹo. Những ngày đầu rất Ä‘au và kéo dài vài tuần nếu không Ä‘iá»u trị sá»›m. Vá»›i tác dụng thông hoạt lạc chỉ thống, xoa bóp bấm huyệt cá»§a Äông y là biện pháp đơn giản nhưng rất hiệu quả để trị chứng bệnh khó chịu này. Xin giá»›i thiệu để bạn Ä‘á»c tham khảo áp dụng.
Ngưá»i bệnh ngồi trên ghế, ngưá»i chữa đứng sau lưng bệnh nhân, lần lượt làm các thao tác sau:
1. Ngưá»i chữa dùng mô bàn tay hoặc gốc bàn tay xoa day vùng cổ và vùng lưng phía dưới cổ giữa hai bả vai, hai bên vai cá»§a ngưá»i bệnh, day từ nhẹ tá»›i mạnh cho tá»›i khi nóng lên (có thể dùng thêm dầu cao hoặc cồn xoa bóp để tăng hiệu quả).
2. Ngưá»i chữa dùng ngón cái và bốn ngón kia lần lượt nắm bóp các khối cÆ¡ vùng cổ từ trên xuống dưới, từ cổ tá»›i má»m vai, đặc biệt đối vá»›i chá»— Ä‘au, làm khoảng 5 phút cho đến khi các cÆ¡ má»m ra và bệnh nhân cảm thấy dá»… chịu là được.
3. Ngưá»i chữa tiếp tục dùng ngón cái bấm huyệt giáp tích vùng gáy cá»§a bệnh nhân từ trên xuống, làm khoảng 5 lần.
4. Tìm Ä‘iểm Ä‘au nhất cá»§a bệnh nhân, sau Ä‘ó, dùng ngón tay cái hoặc ngón giữa day ấn các Ä‘iểm này trong vài phút, day Ä‘á»u vá»›i má»™t lá»±c từ nhẹ đến mạnh sao cho đạt cảm giác má»i, tê tức là được. Kết hợp bảo bệnh nhân quay cổ sang phải, sang trái càng nhiá»u lần càng tốt.
5. Ngưá»i chữa lần lượt day bấm các huyệt phong trì, phong phá»§, đại chuỳ, kiên tỉnh, thiên tông, lạc chẩm, háºu khê cá»§a bệnh nhân, má»—i huyệt day ấn từ 1 - 2 phút.
6. Ngưá»i chữa đứng sau lưng bệnh nhân, má»™t tay đỡ cằm, tay kia giữ đầu, hai tay phối hợp nhẹ nhàng váºn động đầu bệnh nhân qua phải, qua trái vá»›i góc độ tăng dần, khi cảm thấy cÆ¡ má»m có thể dùng lá»±c hÆ¡i mạnh lắc đầu bệnh nhân sang phải và vá» phía sau, tiếp tục làm tương tá»± phía bên trái. Trong khi lắc như váºy có thể nghe thấy tiếng kêu.
- Có thể kết hợp dùng ngải cứu sao nóng vá»›i muối hoặc muối rang chưá»m vào chá»— Ä‘au trước hoặc sau khi xoa bóp.
- Nếu Ä‘au nhiá»u, nên kết hợp dùng thuốc giảm Ä‘au.
- Äể phòng bị vẹo cổ, khi Ä‘i ngá»§ không nên gối đầu quá cao, giữ Ä‘úng tư thế khi làm việc hoặc há»c táºp, không nên bất ngá» quay cổ quá mạnh. Tránh nằm ngá»§ ở nÆ¡i ẩm thấp, gió lạnh.
Vị trí huyệt:
- Giáp tích vùng gáy: Từ các đốt xương sống cổ sang ngang khoảng 0,5 1 tấc
- Phong trì: Ở chá»— lõm cá»§a bá» trong cÆ¡ ức Ä‘òn chÅ©m và bá» ngoài cÆ¡ thang bám vào Ä‘áy há»™p sá».
- Phong phá»§: Thẳng phía dưới ụ chẩm, ở đưá»ng giữa, tại chá»— lõm phía trên chân tóc 1 tấc.
- Äại chuỳ: Nằm ở Ä‘iểm giữa đốt sống cổ 7 (C7) và má»m gai đốt sống lưng 1 (D1).
- Kiên tỉnh: Nằm ở Ä‘iểm giữa đưá»ng nối huyệt đại chùy vá»›i má»m cùng vai, tại Ä‘iểm cao nhất cá»§a vai.
- Thiên tông: Huyệt ở giữa hố dưới xương bả vai.
- Lạc chẩm: Ở mu tay, giữa hai xương bàn tay 2 và 3, cách khá»›p xương bàn tay - ngón tay 0,5 tấc.